Müthiş görüntülere sahne olacak olan meteor yağmuru, uzaya
ilgi duyan herkes tarafından herhangi bir ekipmana ihtiyaç duyulmadan
izlenebilecek.
5 Aralık'ta başlayan meteor yağmuru, bu gece en yoğun
seviyeye ulaşacak. Dünyanın her yerinden saat 02:00 civarında rahatlıkla
gözlemlenebilecek. Meteor yağmuru, Ay'ın hilal evresinde az ışık yansıttığı
zamanda yaşanacak. Bu sayede atmosfere giren göktaşlarının görülmesi
kolaylaşacak. Uzmanlar, göktaşlarını izlemek isteyenlerin en iyi seyri şehir
dışı gibi karanlık bölgelerde elde edebileceğini belirtiyor.
Geminid (İkizler) meteor yağmuru, açık bir gökyüzü olan ve
yeterince karanlık yerlerden takip edilebilecek. Gece saat 00.00'dan sonra
saatte ortalama 50'ye yakın "yıldız kayması" görülebilecek. Bu meteor
yağmurunda ay hilal evresinde olacak yani ay ışığı az olacak ki bu atmosfere
giren göktaşlarının yanarak sağladığı ışığı görmemize yardımcı olacak.
Göktaşlarını en iyi şekilde izlemek için mümkün olduğu kadar şehir ışıklarından
uzakta karanlık bir bölge bulmakta (şehir dışı) fayda var.
GEMİNİD (İKİZLER) METEOR YAĞMURU NEDİR?
"Meteor yağmurlarının kralı" olarak bilinen Geminid,
3200 Phaethon adlı sönük bir kuyrukluyıldızın, Güneş etrafındaki yörüngesinde
dönerken arkasında bıraktığı kaya parçaları sonucunda oluşuyor. Gemidler her
yıl en iyi meteor yağmurlarından biri olarak kabul edilir, çünkü bireysel
meteorlar parlaktır ve zirve gökyüzünde meteor akışını saatte 120 meteor gibi
yüksek oranlarda görebilir. Bilinen kayıtlara göre, Geminid meteor duşu
neredeyse 200 yaşında.
METEOR YAĞMURU NEDEN OLUR?
Meteor, kısaca gökyüzünde yer alan gök cisimlerinden kopmuş
küçük parçalardır. Meteorun diğer bir adı da, göktaşıdır. Bu göktaşları,
boşlukta yer alan gök cisimlerin etkisine girmektedir. Gök cisimlerinden kopan
küçük göktaşları, bazen de atmosferin çekim alanına girmektedir. Tam da bu
sırada, bu göktaşları uzayda yüksek bir hızla ilerlerken ışıklı izler bırakır
ve bu izler hava yüzeyiyle sürtünür. Bu sürtünmeden dolayı ise kızışma olur.
Gökyüzünde gerçekleşen bu olaya "meteor yağmuru" adı verilmektedir.
Bu olay aynı zamanda gece karanlığında yeryüzünden çıplak gözle de izlenebilmektedir.
Halk arasında bu olay yıldız kayması olarak da anılmaktadır. Oysa meteor
yağmuru, göktaşlarının gerisinde bırakmış olduğu belirgin ışık çizgilerine
denilmektedir.
Meteor yağmurları, uzayda gerçekleşen en sık uzay olayları
arasında yer almaktadır. Bunun nedeni ise, evrende birçok gök cisminin yer
alması ve bu gök cisimlerinden çeşitli olaylar nedeniyle parçaların kopmasıdır.
Kopan bu ufak gök cisimleri, dünya atmosferine girdiklerinde yüksek hızın neden
olduğu sürtünmeden dolayı arkasında ışık bırakır ve böylece meteor yağmuru adı
verilen olay gerçekleşmiş olur. Meteor yağmurları, görüntü itibariyle zaman
zaman ışık yağmuru olarak da adlandırılabilmektedir.
Meteor gökyüzünde konumlanmış cisimlerden kopmuş küçük küçük
birçok parçadır. Halk arasında gök taşı olarak da bilinir. Kopan gök taşları,
boşluk alanda bulunan diğer gök cisimlerinin etkisine girer. Bazı zamanlarda da
atmosferin çekim alanı içinde bulunurlar. Bu aşamaya geldiğinde gök taşları
uzayda çok hızlı şekilde ilerlerken; ışıklar bırakarak giderler. Bu hızla
ilerlerken hava ile sürtüşme yaşarlar ve kızışma meydana gelir. İşte bu olaya
meteor yağmuru adı verilir. Gece vakitlerinde gerçekleşirse; Dünya’dan çıplak
gözle görülebilir. Bu duruma halk arasında yıldız kayması da denir. Halbuki meteor
yağmuru gök taşları düşerken arkasında bırakmış olduğu ışıklara denir.
Yeryüzüne ulaşmış olan meteorlar siyah renktedir çünkü yanma evresi
geçirmişlerdir. Ayrıca atmosferden geçerken yaşadığı olaylar nedeniyle cilalanmış
gibi bir görüntüsü vardır.
METEOR YAĞMURU NEREDE GERÇEKLEŞİR?
Dünya’yı çevreleyen atmosferin katmanları bulunur. Kendi
aralarında belirli mesafelerde sıralanmışlardır. Meteor yağmurları bu
katmanlardan biri olan termosfer katmanında gerçekleşir. Termosfer yeryüzüne
80-640 km kadar uzaklıkta bulunur. Meteor yağmurları ise Dünya’ya 80-110 km
kadar uzaklıkta meydana gelir. Bazı meteorlar çok parlak ve ışıklı olabildiği
gibi bazıları daha sönük olabilir. Parlak ve çok ışıklı meteorlara ateş topu
ismi verilmiştir.
Dünya üzerinde herhangi bir noktaya meteor düşmesi olayları
daha önce yaşanmıştır ve ihtimaller hala devam etmektedir. Yeryüzüne düşen bu
meteorların türü; ateş topu olanlardır. Yeryüzüne doğru ilerleyen meteorların
çok az bir bölümü zemine ulaşır. Kalan birçoğu ise atmosferde parçalanarak ya
da buharlaşarak toz haline gelir, yok olur. Yapılan son gözlemlere göre bil yıl
içinde yeryüzüne düşen ateş topu sayısı binlercedir. Uzay görüntülerinde
binlerce meteor düşerken görülürken; yeryüzünden bakıldığında görüntüde tek bir
noktadan meteorlar geliyor gibi görünür.
KUYRUKLUYILDIZLARIN NEDEN OLDUĞU METEOR YAĞMURLARI
Uzay bilimi ile ilgilenen birçok bilim adamı; meteorlar
dışında özellikle kuyruklu yıldızlara da dikkat çeker. Kuyruklu yıldızların da
meteor yağmuruna sebep verebileceği son araştırmalar sayesinde belirlenmiştir.
Kuyruklu yıldızların kendilerine özel bir yörüngeleri vardır. Bu yörünge
üzerinde hareket eden yıldızlar; arkalarında bir enkaz bırakarak ilerlerler.
Dünya’nın da kuyruklu yıldızlar gibi kendine ait bir
yörüngesi vardır. Dünya’nın yörüngesi ile herhangi bir kuyruklu yıldızın
yörüngesi bir noktada denk gelirse; kuyruklu yıldızın arkasında kalan enkaz;
Dünya’nın yörüngesince çekime girer. Bu olay da bir meteor yağmurudur. Bu
yağmurun geldiği noktada yer alan takımyıldızı neyse onun adı ile bilinir. Bu
tür meteor yağmurlarının bazıları şunlardır; Perseidler, Loenidler,
Germinidler.