şehrinde niteliği bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirdi. 7 Ocak 2020’de etkisi daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni Koronavirüs(Coronavirus)(2019-nCoV) olduğu açıklandı.Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adıCOVID-19 olarak kabul edildi.
Koronavirüs’ler (Cov), soğuk algınlığı,Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS –CoV)veAğır Akut Solunum Sendromu gibi ciddi hastalıklara neden olan birvirüs ailesidir. Yapılan araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı tespit edilmiştir.Henüzinsanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok Koronavirüs mevcuttur.
Koronavirüs’lerin insanlarda dolaşımda olan alt tipleri
(HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV)çoğunluklasoğuk algınlığına sebep olan virüslerdir.
İlk uluslararası acil sağlık durumuna neden olan
SARS-CoV,2003 yılında, bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkıp, yüzlerce
insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştu. 10
yıl sonra ise Koronavirüs ailesinden olup insan ya da hayvanlarda
varlığı daha önce tespit edilmemiş olan MERS-CoV (Middle East
RespiratorySyndromeCoronavirus) 2012Eylül ayında
ilk defa Suudi Arabistan’da ortaya çıkmış birçok insanın ölümüne neden
olmuştu.
Koronavirüs, Coronaviridae ailesi içinde
bulunurlar. Başlıca dört türde sınıflandırılırlar.Bunlar: Alfa, Beta,Gamave Delta Koronavirüslerdir. İnsan,yarasa,domuz,kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunabilmektedirler.İnsanlarda Koronavirüs’ün neden olduğu
hastalık spektrumu basit soğuk algınlığından ağır akut solunum sendromuna (SevereAcuteRespiratorySyndrome,SARS)
kadar değişkenlik gösterebilmektedir.
COVID-19virüsü, SARS-CoV veMERS-CoV’undaiçinde bulunduğu beta-coronavirus(beta-
koronavirüs)ailesi
içinde yer almakta olup, insan vehayvanlarda çeşitli derecelerde respiratuar, enterik, hepatik,nefrotikvenörolojik
tutumlarda seyreden klinik tablolara neden olabilmektedir.
Virüsler yapı itibariyle bir mikroorganizma olup,önemli bir özelliği RNA(ReoksiRibo Nükleik Asit) yapısını değiştirerek yeni tip virüsler üretebilmesidir.
Başlangıçta Korona’nın bu denli küresel bir salgın olacağı tahmin edilemedi. Zira Koronavirüs Covid-19 da RNA yapısını değiştirmiş bir mutan virüs olması, henüz bir aşısı ve tedavisi bulunmadığından küresel bir salgına dönüştü.Bu arada İsrail aşı bulduğunu ve İran da tedavisini bulduğunu açıkladı.
Çin’de ani ölümler yaşanınca olayın vahameti o zaman anlaşıldı. Sıkı m tedbirlerin alınmayışı yüzünden üzücü ölümler yaşandı.Çin yönetimi bu konuda önceleri uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmadı. Wuhan eyaleti hemen karantinaya alındı. İki tane karantina hastanesi kısa zamanda inşaa edildi.
Çin’de yaklaşık 2 binin üzerinde insan öldü. 100 binden
fazla insan enfekte oldu. Olayın esas vahim boyutu karantina tedbirlerinin geç
alınması yüzünden Koronavirüs küresel bir salgın haline geldi. WHO tarafından PANDEMI (dünya yüzeyi gibi çok geniş
bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen ad)ilan
edildi.
Çin ekonomisinin kapalı olamaması ve tüm dünya ülke insanlarının Çin’e seyahat etmesi ve enfekte olanların bu virüsü ülkelerine taşıması Koronavirüsü küresel bir salgına dönüştürdü.
İran kendisine konulan ambargo yüzünden Çin ile ticari ilişkilerinin fazla olması da Koronavirüsün ülkesinde yayılmasına neden oldu. İran yönetimi Corona konusunda ciddi tedbirler almadı. Hatta sağlık bakan yardımcısı Corona konusunda açıklama yaparken hastalık belirtisi kameralara yansıdı. Bir kaç gün sonra daCorona virüsüne maruz kaldığı açıklandı. Neticede çok sayıda İranlı vefat etti.
Bu arada Çin ve İran Koronavirüs’ünAmerika tarafından yapılan bir biyolojik saldırı olduğunu ileri sürdü.
İtalya en fazla ölümlerin yaşadığı bir diğer ülke idi. Bunun en önemli nedeni dünyanın dört bir yanından gelen turistler bu virüsü İtalya’ya taşıdı.Binlerce insan enfekte oldu. Çok sayıda insan vefat etti. Ülke şehirleri hayalet şehirlere döndü. İtalyan hükümetin başlangıçta sıkı önlemler almaması ciddi eleştirilere neden oldu.
Diğer Akdeniz ülkeleri olan Fransa, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerde de Koronavirüs vakaları görüldü.Ölümler yaşandı.Şehirlerde insanlar evlerine kapandı. Karantina önlemleri alındı.
Ülkemizin etrafındaki ülkelerde Koronavirüs vakaları görülürken bizde görülmedi. Bu konuda Sağlık Bakanlığının salgının çıkışından itibaren ciddi tedbirler alması büyük etken oldu. Havalimanları ve sınır kapılarında yurda giriş çıkış yapanlar kontrolden geçirildi.
Koronavirüs konusunda TV lerde görsel ve yazılı medya organlarında “vardı-yoktu, saklandı-saklanmadı”gibi çokça tartışıldı.Küresel bir salgın haline gelerek ölümlere neden olan Koronavirüs’ün saklanmasının mümkün olmayacağını düşünüyorum. Zira herkesin gözü kulağı radarsonar gibi sağlık kuruluşlarını taramaktaydı.
Sağlık Bakanlığı tarafından geçen hafta yapılan açıklamada 6 adet Koronavirüs vakasının olduğu ve karantina tedbirlerinin alındığını hastaların tedavisine başlandığı bildirildi.
Cumhurbaşkanlığında acil Koronavirüs konusunda yapılan toplantıda yapılması gereken acil tedbirler ele alınarak uygulamaya geçildi:anaokulu, ilk orta ve liseler ile üniversitelerde eğitime ara verildi.Yurt dışına giriş çıkışlar acil olmadığı sürece durduruldu. Umreden dönen yaklaşık 10 bin vatandaşımız Ankara ve Konya’da karantinaya alındı.
Toplu taşıma araçlarında,parklarda, lokantalarda,okullarda, ibadethanelerde ve kamuyaait bütün binalarda Koronavirüs’e karşı sağlık kuruluşları ve belediyeler tarafından dezenfekte çalışmaları başlatıldı.
Doktorlarımızdan Koronavirüs karşı en önemli ve etkin önlemin ellerimizi sık sık bol sabunla ovuşturarak yıkamak olduğunu öğrendik!
Sonyapılan bir araştırmada el yıkama alışkanlığı konusunda ülke insanları arasında Türkiye’de insanların%94’ü ellerini yıkayarak ilk sırada yer aldığı ve İtalya’da %37 ile en düşük el yıkama oranı ile son sırada yer aldığı tespit edilmiştir.
İtalya’da Koronavirüs yüzünden çok fazla ölümlerin yaşamasının bir diğer önemli nedeninin sık sık el yıkamamanın olduğunu düşünüyorum.
Küresel salgın haline gelen Koronavirüs ekonomiden sosyal hayata kadar tüm dünya insanlarını etkiledi. Panik halinde alış veriş yapanlar, bu durumu fırsata dönüştürüp fahiş fiyatla gıdave sağlık ürünleri satanları gördük!
Değerli Dostlarım,Yurdumun Güzel İnsanları,
Hayatımızı “KORONAVİRÜS KABUSU” na çevirerek yaşanmaz hale getirmeyelim. Bu konuda Sağlık Bakanlığının ve uzman doktorlarımızın yapmış olduğu uyarıları dikkate alarak, kişisel temizlik ve hijyenönlemlerini alıp, küresel salgın olan Koronavirüs’ten başta kendimizi, ailemizi ve çevremizdeki insanları korumalıyız. Bunun ulusalve uluslararası yani evrensel bir görev olduğu da unutulmamalıdır! Yaşam hakkı en kutsal haktır!
İktidarı muhalefeti hiç kimsenin Koronavirüs’ü siyasi malzeme yapmaması istirham ediyorum!
Başta bu güzel cennet vatanımızda ve dünyada paylaşılacak o kadar güzellikler var ki hepimize yeter!
Konunun önemine binaen uzun bir yazı olduğu için siz Denizliekspres okurlarımızı sıktıysam haklarınızı helal ediniz!
Hepimize sağlıklı günler diliyorum.
15.03.2020
Doç. Dr. Şevket CİVELEK