Geçtiğimiz yılın Eylül ayında Yeni Ekonomi Programı açıklanmıştı. 2023 yılına kadar ki ülke ekonomisinin yol haritası bu program çerçevesinde çizilmişti. Gelin bir tarım sektörünü ilgilendiren kısımlarını madde madde hatırlayalım, sonra da TUİK verileri ile değerlendirelim.
· Gıda
üretimini artırmak için sulama yatırımları yapılacak ve sebze-meyve fiyatlarında dönemsel
dalgalanmaların önlenmesi amacıyla sera
yatırımları teşvik edilecektir.
· Hal
yasası ile üretici ve tüketici fiyatları arasındaki fark optimize edilecek, sebze-meyve ticareti kayıt
altına alınacak, aracılar denetlenecek, hallerin altyapısı yenilenecek vemodernizasyonu sağlanacaktır.
· Perakende
yasası ile gıda tedarikçilerini korumaya ve gıda enflasyonunu önlemeye yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
· Gıda
fiyatları başta olmak üzere marketlerdeki fiyatları karşılaştırmayı kolaylaştıracak, böylece fiyat
rekabetini artıracak internet tabanlı bir
bilgi işlem altyapısı kurularak yerel marketlerdeki
fiyatlar mobil uygulamalar yoluyla vatandaşın bilgisine
sunulacaktır.
· Gıda
fiyatlarında mevsimsel dalgalanmaları engellemek amacıyla Toprak Mahsulleri Ofisi ile Et ve Süt Kurumu
etkin ithalat ve ihracat uygulamaları, alım,
satım ve depolama işlemleriyle piyasada yer
alarak gıda fiyatlarında dengelerin korunmasına
daha güçlü şekilde destek verecektir.
· Kooperatifçiliğin
gelişimine engel teşkil eden mevzuat düzenlemeleri kaldırılacaktır.
· Tarım,
hayvancılık ve balıkçılık işletmeleri ile üretici birlikleri ve kooperatiflerin kurumsallaşması, ölçeğinin
büyütülmesi ve yaygınlaştırılması
desteklenecektir.
· Tarımda
sözleşmeli üretim modeli yaygınlaştırılacaktır.
· Küçükbaş
hayvan üretiminde verimlilik ve hayvan sayısının artırılmasına yönelik faaliyetler desteklenecektir.
· Tarım
ürünlerinde arz ve rekolte tahminlerinin sağlıklı yapılabilmesine imkân veren bir erken uyarı
sistemi kurulacaktır.
· Âtıl
tarım arazilerinin tarımsal üretime kazandırılması için gerekli kurumsal ve
hukuki altyapı oluşturulacaktır.
Gıda enflasyonunu azaltmak adına ortaya konulan yukarıdaki tedbirler bir
tarafa TÜFE ( tüketici fiyat endeksi) gıda ve alkollü içeceklerde 2020 yılının
Kasım ayına göre %2,53 arttığı, 2019 yılı Aralık ayına göre ise %20,61 arttığı
2020 yılı değişimi ise %13, 85 olduğu TUİK verilerinde yer aldı. TUİK mevsimsel
en yüksek artış gösteren sebze ve meyveleri de vermiştir. Bu verilere göre 2019
Aralık ayına göre beyaz lahana %47,71, karnabahar %100,85, kırmızılahana
%57,60, kıvırcık %59,95 artışla sofralarda yerini buluyor.
Yine TUİK verilerine baktığımızda
Tarım GFE ( tarımsal girdi fiyat endeksi) Ekim 2020 de 2019 Ekim ayına göre
%12, 64 yıllık olarak ise %8,62 oranında artış göstermiştir. Yıllık en fazla
azalış veteriner hekimlik harcamaları( %3, 61) olurken hayvan yemine gelen artış bir önceki
yıla göre %20,18 artış kaydedilmiş. Bu şu demektir, girdi arttıkça tüketiciye
ulaşan gıda ürününde ki fiyat artışı kaçınılmazdır.
Ocak ayında olmamıza karşın hissedilir derecede iklim değişikliği dikkate
alındığında su kaynaklarının yönetimi, toprak yönetimi, sulama, kuraklığa
dayanıklı türler..gibi konularda bilgiye ve farklı tedbirlere ihtiyaç olduğu ortadadır. Ve
elbette iklim değişikliği konusunda ciddi ciddi kafa yorulması gerekmektedir.
Ziraat Odalarının derhal çiftçi kayıtlarını güncellemesi, ekili ve dikili
alanların tespitlerinin doğru yapılması, hayvan sayımlarının yapılması
özellikle hasta ve sakat hayvanların belirlenmesi açısından çok önemlidir.
Mera, yaylak ve kışlakların son durumları bildirilmelidir!
Ve çiftçinin Tarım Kredi Kooperatifi gibi bankalarla yaşadığı sorunlar bir
an önce çözüme kavuşmalıdır.
Özetle ihracatın ithalatı karşılama oranı özellikle tarım ürünleri yönünde
düşüşe geçmesi kaçınılmaz bir gerçektir. Kısa, orta ve uzun vadeli tarım
politikalarını bir kez daha gözden geçirmekte ve elbette uygulanabilir
olmasında sürdürülebilir tarım adına fayda olacaktır. Aksi halde kıtlık, açlık,
susuzluk, …ile başa çıkmak daha zordur.
n.aydemir
06 Ocak 2021-Denizli [email protected]
Kaynaklar: http://tuik.gov.tr
Yeni Ekonomi Programı 2020-2022