Akciğer kanseri ülkemizde ve dünyada kansere bağlı ölümlerin
birinci nedenidir. Genellikle hastalık geç saptandığından tedavi başarısı
düşüktür. Oysa erken evrede saptanan kanserlerde tedavi oranı çok yüksektir.
Peki, bu ölümcül kanser hiç bulgu vermezken erken evrede tespit edilebilir mi?
Konuyu akciğer ve kalp radyolojisinde ülkemizin önde gelen otoritelerinden biri
olan Tekden Hastanesi Radyoloji Uzmanı Prof.Dr.Nevzat Karabulut ile konuştuk.
Dr. Karabulut, Hacettepe üniversitesi Tıp Fakültesindeki Radyoloji ihtisasını
tamamladıktan sonra 1997-1998 yıllarında ABD’de Akciğer radyolojisi üst
ihtisası yapmış ve Avrupa Toraks Radyoloji Derneğinde 5 yıl yönetim kurulu
üyeliği yaptıktan sonra 2015-2016 yıllarında bu derneğin başkanlığını
yürütmüştür. Kendisi hastalarına artık Tekden Hastanesi İleri Görüntülüme
Merkezinde hizmet sunmaktadır. İşte merak ettiğiniz sorular ve kendisinin
yanıtları.
AKCİĞER KANSERİ TARAMASI NEDİR VE NASIL YAPILIR?
Taramanın amacı, hastalığı henüz bulguları ortaya çıkmadan
önce ve tedavi edilebilir evrede saptamaktır. Akciğer kanseri taraması, yüksek
risk taşıyan ancak hiçbir şikâyet ve bulgusu olmayan kişilere Düşük Doz
Bilgisayarlı Tomografi incelemesi ile yapılır.
Geçmişte, akciğer kanseri saptamada akciğer grafileri ve
balgam sitolojik incelemesi kullanılmış, ancak, bu tetkikler akciğer kanserine
bağlı ölümleri azaltmamıştır. Akciğer grafileri küçük boyutlu lezyonlar
saptamada yetersizdir. Ayrıca damarların, kalbin, kemiklerin ve diyaframın
arkasında kalan lezyonlar da akciğer grafilerinde kolaylıkla gözden kaçabilir.
Düşük doz Bilgisayarlı tomografi akciğer nodüllerinin tespitinde, akciğer
grafisinden çok daha duyarlı bir inceleme yöntemidir. Üstelik düşük doz
bilgisayarlı tomografi tekniği, normal bilgisayarlı tomografiye göre hastaya
daha az radyasyon veren, ancak tanı için yeterli kalitede görüntü sağlayan bir
yöntemdir.
AKCİĞER KANSERİ TARAMASINI KİMLER, NEDEN YAPTIRMALIDIR?
Akciğer kanseri ülkemizde ve dünyada en çok ölüme yol açan
kanser türüdür. Akciğer kanserine bağlı ölümlerin %85’i sigara içenlerde veya
içip bırakmış olanlarda görülür. Erken evrede, yani küçük boyutlu ve çevreye ya
da uzak organlara yayılım yapmada, saptanan kanserlerde tedavi başarısı çok
yüksektir. Ancak, hastalık çoğu zaman komşu ve uzak organlara yayılmış durumda
iken saptanmaktadır. Yapılan çalışmalarda düşük doz BT ile tarama yapılan
hastalarda akciğer kanserine bağlı ölüm aranının azaldığı görülmektedir. Buna
dayanarak dünyadaki sağlık otoriteleri yaş ve sigara içme miktarına göre yüksek
risk taşıyan bireylere yılda bir düşük doz BT ile tarama yapılmasını
önermektedir.
Aşağıdaki kriterleri karşılıyorsanız akciğer kanseri
taraması yaptırabilirsiniz
•50-80 yaş arasında iseniz
•Sigara içiyorsanız veya sigarayı son 15 yıl içinde
bıraktıysanız
•Sigara kullanımınız 30 paket yıldan fazla ise (günde
içtiğiniz sigara paketi sayısı ile sigara içilen yıl sayısının çarpımı)
•Asbest maruziyetiniz varsa
•Ailenizde akciğer kanseri varsa
DÜŞÜK DOZ BT İLE AKCİĞER KANSERİ TARAMASI NASIL YAPILIR?
Düşük doz BT’de normal BT tetkikine göre çok daha az
radyasyon verilir ve damardan ilaç verilmez. Merkezimizdeki 64 kesitli BT
cihazıyla 5-10 saniye içinde işlem tamamlanmaktadır.
AKCİĞER KANSER TARAMASININ KAZANÇLARI NELERDİR?
•Akciğer kanseri en erken aşamada ve tedavi edilebilir
düzeyde iken tespit edilir. Dolayısıyla hastaya küçük girişimsel cerrahi işlem
yapılır ve daha az doku çıkarılır.
•BT çekimi çok hızlı olduğundan nefes tutma sorun olmaz.
•BT tarama ağrısız ve acısız bir incelemedir. İşlem sırasında
hiçbir ilaç verilmez.
•Düşük doz BT çekimi kalp pili, eklem protezi gibi vücutta
olabilecek metallerden etkilenmez.
•Düşük doz BT’de kullanılan radyasyon dozu, normal BT’ye çok
daha azdır ve radyasyon vücutta birikmez.
•Düşük doz BT ile taramanın yüksek riskli hastalarda kansere
bağlı ölüm oranını azalttığı ispatlanmıştır.
•Düşük doz BT ile sadece akciğer kanseri değil, aynı zamanda
kanser dışı akciğer hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları da tespit edilir.
BAŞKA HANGİ KANSERLER İÇİN TARAMA YAPILMAKTADIR?
Tekden hastanesi Radyoloji ünitemizde sık görülen akciğer,
meme, prostat ve barsak kanser taramaları yapılmaktadır.
•Akciğer kanseri taraması: Düşük doz BT ile
•Meme kanseri taraması: Mamografi ile
•Prostat kanseri taraması: MRG ile
•Barsak kanseri taraması: Düşük doz BT ile