DGC Başkanı Boyacı, mektupta düzenlemenin bu haliyle
yasalaşması durumunda yerel gazetelerin
ciddi anlamda zarara uğrayacağını söyledi. Gazeteler için can suyu anlamı
taşıyan resmi ilan gelirlerinin düşmesine neden olacak bu düzenlemenin paketten
çıkartılmasını isteyen Boyacı, mektupta şu görüşlere yer verdi:
“ Sayın Vekilim;
Ülkemiz için büyük önem taşıyan Yargı Reformu Paketi’ni
ele alarak, kısa sürede sonuçlandırmak için gösterdiğiniz çaba için öncelikle
teşekkürlerimizi sunuyoruz.
TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşülmesinin ardından Meclis
Gündemi’ne gelecek olan Yargı Reformu Paketi, basın sektörümüze ilişkin önemi
değişiklikler öngörülmektedir.
Bilindiği gibi icra - iflas ve ihale ilanları başta olmak
üzere Basın İlan Kurumu aracılığı ile alınan resmi ilanlar, yazılı basınımızın
adeta can suyu niteliğindedir. Ancak, yeni tasarı ile resmi ilan statüsünde
olan ve yerel gazetelerde yayınlanma zorunluluğu bulunan icra ilanlarının, yeni
uygulamada kalkacağını üzülerek öğrenmiş bulunuyoruz.
Kanaatimizce; Anayasamız’da koruma altına alınan
haberleşme işlevinin yanı sıra sivil toplumun hayata geçmesi, yönetenle
yönetilen ilişkisinde denge ve yönetilenden yana tavır koyabilme, denetim,
eğitim, siyasetin işlerliği ve siyasetçinin geniş halk kitleleri ile buluşabilmesinin
teminatı yazılı basınımızın değişikliğin çerçeve itibari ile kamuoyuna
aktarıldığı şekliyle gerçekleşmesi halinde can damarı tehdit altına girecektir.
Halen icra-iflas ilanları resmi ilanlar içinde yüzde 50’den fazla bir pay
tutmaktadır.
Döviz kurundaki artışların da baskısı ile son bir yılda
girdilerimizde yüzde 100”e yakın artış meydana gelmiştir. Buna karşın reklam
gelirleri daralmış, resmi ilan gelirlerinde ise düşüş meydana gelmiştir.
Sektörümüz milli güvenlik, ulaştırma-haberleşme, eğitim
gibi bir kamu görev alanıdır. Tüm dünyada kitle iletişim sektörü kamu
tarafından desteklenen, kamu yararına hizmeti için özgürlük imkanı açılan özel
bir alandır. Uluslararası ideolojiler, bölücü akımlar, çıkar ve baskı
gruplarının etkilerinden bağımsız özgür bir yayıncılık için Türkiye özgün bir
çözüm üretmiş ve resmi ilan ve reklamlar sistemini başarı ile sürdüre
gelmiştir. Geldiğimiz noktada ihale ilanlarındaki daralmanın üzerine yargı
ilanlarını topyekun ortadan kaldıracak bir yaklaşım sektörün yaşamasını tehdit
etmekten daha öte demokrasimizin sağlıklı işlerliğine doğrudan tehdit
oluşturacaktır.
Sizi çok meşgul etmeden rakamlarla söylediklerimizi
ortaya koymak ve çözüm önerimizi arz etmek istiyoruz.
RESMİ İLAN GELİRLERİ KAMUYA GERİ DÖNMEKTEDİR
BİK mevzuatı çerçevesinde yazılı basına verilmekte olan
resmi ilan gelirlerinin hemen tamamı KDV, BİK Komisyonu, SGK pirim,
damga, muhtasar, gelir ve kurumlar vergileri yolu ile kamuya dönmektedir.
Konuya ilişkin ilçe ve il gazetelerinin Eylül 2018
resmi ilan gelirleri ile anılan kalemlere yapılan harcamalar ve personel,
baskı maliyetleri aşağıda verilmiştir.
Yeni Ereğli Gazetesi’nin Eylül 2018’de aldığı 5 bin
546 lirada 846 lira KDV, 831 lira BİK Komisyonu bulunmaktadır. Gazetenin
eline 4 bin 714 lira geçmektedir. Öte yandan gazete asgari 4 fikir isçisi
çalıştırmaktadır. Bu fikir isçileri için 2 bin 686 lira SGK tahakkuk
toplamı ödemektedir. 3 aylık muhtasar için ise bin 570 lira ödenmektedir.
Bu da aylık 523 liraya karşılık gelmektedir. Gazete eline geçen 4 bin 714 liralık
resmi ilan gelirinin 3 bin 204 lirasını çalıştırdığı isçiler için
devlete geri ödemektedir. KDV ve BİK komisyonu ile birlikte bu rakam 4 bin
886 liraya ulaşmaktadır. Gazete sahibinin elinde 660 lira kalmaktadır.
660 liranın üzerine fikir isçilerinin giderini oluşturan 8 bin 118 lira
ile matbaaya hizmet alımı karşılığı ödediği 3 bin 667 lirayı ilave
etmemesi, vergi dilimine göre gelir vergisini de üretmesi gerekmektedir.
Resmi belge ve aylık beyannamelerden de görüleceği
üzere aslında yazılı basın (resmi ilan alma hakkını haiz 706 gazete BİK görev
alanında, 401 gazete ise valilikler görev alanındadır) hem en kayıtlı sektör
hem de yapmakta olduğu kamu görevinin dışında katma değer üreten bir
sektördür.
YEREL DEMOKRASİ, YEREL BASINLA HAYATA GEÇMEKTEDİR
Yerel basınımızın oluşturduğu katma değer tarafımızdan
hazırlanan detaylı rapor ile gözler
önüne serilmektedir.
15 büyükşehrin belediye başkanları ve valiler
hakkında, 2017 yılı ile 2018 yıllarının 9 ayında çıkan haber sayıları,
haberlerin çıktığı yayın organlarının türü, tirajları ve reklam eşdeğerleri
aşağıda verilmiştir. Buna karşın aynı dönemlerde gazetelerin aldıkları resmi
ilan ve reklam gelirleri de karşılaştırma açısından dikkate sunulmuştur.
Örnek olması açısından Konya ve Eskişehir’e bakalım.
2017 yılında Konya gazetelerine 7 milyon 759 lira resmi
ilan ve reklam verilmiştir. Öte yandan Konya Büyükşehir Belediye Başkanı
Tahir Akyürek hakkında yayımlanan haberlerin reklam eşdeğerleri 30 milyon 646
bin lira ve Vali Yakup Canbolat hakkında 13 milyon 710 lira olmak üzere toplam
44 milyon 356 milyon liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır. Aynı dönemde
Büyükşehir Belediye Başkanı hakkında 9 bin 204 haber yayımlanmıştır. Bu
haberlerin 78’i bölgesel yayınlarda,
1’iKKTC’de, 1’i sektörel yayınlarda, 247’si yaygın gazeteler ve 8 bin 887’si
ise yerel gazetelerde yayınlanmıştır. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere resmi
ilanların kat kat fazlası reklam eşdeğerleri açısından üretilmektedir. Yerel
gazetelerin ağırlığı ise ayrıca dikkat çekicidir. 2018 yılı için de benzer
rakamlar söz konusudur.
Bir diğer büyükşehrimiz Eskişehir’e baktığımızda şöylesi
rakamlar karşımıza çıkmaktadır;
2017 Yılı’nda Eskişehir’de toplam 3 milyon 332 bin
liralık resmi ilan ve reklam yayınlanmıştır. Eskişehir Büyükşehir Belediye
Başkanı Yılmaz Büyükerşen hakkında yayınlanan 4 bin 406 haberin reklam eşdeğeri
30 milyon 760 bin liradır. Vali Özdemir Çakacak hakkındaki haberlerle birlikte
toplam 50 milyon 716 bin liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır. Ortaya
20 kata yakın bir rakam çıkmaktadır.
Çalışmaya şehrin milletvekilleri, siyasi parti yöneticileri,
kaymakamları ve sivil toplum örgütleri de eklendiği zaman ortaya son derece
çarpıcı bir tablo çıkacaktır. Takdir edileceği üzere saygıdeğer
milletvekilleri ile mahalli idareciler ve yerel siyasi aktörlerin yaygın
basında yer alabilmesi nerede ise skandal haberleri dışında mümkün
olamamaktadır. Oysa ki yerel basın yerel siyasetçinin, milletvekillerimizin
sesi, gözü-kulağı ve toplumla buluşmasının yegane aracıdır.
Yargı Reformu Paketi’nde öngörüldüğü şekilde bir
değişiklik yapılması halinde 10 bin kişiye yakın istihdamda çok ciddi kayıplar
yaşanacak, kamu verdiği ilanlar yolu ile oluşturduğu sigorta ve vergilerden
mahrum kalacak, reklam eşdeğerleri yolu ile ortaya çıkan devasa katma değer
yitecektir.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin müteaddit kararları, İcra
İflas Kanunu’nun 114. Maddesinde icra müdürlerine verilen yetkinin keyfi bir
yetki olamayacağına işaret ederek, tarafların menfaati gözetilmek sureti ile
fabrika, tersane gibi ülke genelinde alıcı olacak gayrimenkullerin satış
ilanlarının yaygın gazetelerde diğerlerinin ise yerel gazetelerde ilan
edilmesini göstermektedir.
Kamu İhale Kanunu’ndaki gibi eşik değerler mantığı ile
hazırlanmış ve Yüce Meclis’in uygun göreceği metin tartışmaya açık olabilecek
inisiyatifleri engellemiş ve objektif kriterler üzerinden şeffaf bir uygulamayı
ortaya koymuş olacaktır. Aşağıda Basın İlan Kurumu’nda da tartışarak
oluşturduğumuz karşılaştırmalı metin yer almaktadır. Metinde de görüleceği
üzere gazetelerin yazılı nüshalarında
hem internet sitelerinde hem de BİK’in
resmi ilan portalinde ilanların yayınlanması öngörülmektedir.
Eminiz ki bu yaklaşım meseleyi tek boyutlu ele almaktan
uzak, tüm yönleri ile ortaya koyan, Adalet Bürokrasisi’nin beklentilerine de
cevap verebilecek her şeyden önemlisi demokrasimizin sağlıklı işlemesine hizmet
edecek, basın sektörünü kamu hizmeti üretecek şekilde yaşatacak bir
yaklaşımdır.
Konuyu bilgilerinize sunar, ülkemizin geleceği için
yapılacak her türlü çalışmanın yanında olacağımızı özellikle vurgulamak
isteriz. Saygılarımızla.”