Kişi genellemelerden uzak durarak sağlıklı bir şekilde kendine uygun mesleği bulmalı.
Çünkü insan hayatı boyunca nereye giderse gitsin mesleğini yanında taşır. Bundan dolayıdır ki kişiliğimize oturtabileceğimiz mesleği seçmeliyiz.
Peki öğrenciler tercih yapacakları bölüme karar verdi mi, öğrencilerin karar verdikleri bölüm gerçekten kendilerine uygun bir meslek mi?
Karar verememişlerse neleri göz önünde bulundurarak tercih yapmalılar?
Öncelikle birçok kişi, insanın okuduğu bölümü meslek edinmesinin zorunlu olmadığına değinerek meslek seçimi söylemine karşı çıkıyor.
Siz buna katılıyor musunuz, kişi meslek mi seçer, yoksa bölüm mü?
Bu konu her zaman üniversiteler kurulurken yapılan tartışmadır. Öğrenci açısından üniversite, meslek seçimidir; akademisyen açısından bölüm seçimi demektir.
Devlet politikaları açısından bakıldığında ise halkına, topluma meslek edindirme birincil amaçtır. Fakat ikincil bir amaç daha vardır: Bilimsel, akademik çalışma yapmak.
Üniversiteler açısından bakıldığında üniversitenin kuruluş amacı ve ilkelerine göre değişir.
Üniversite eğer öğrenci yetiştirme odaklı ise amaç meslek edindirmektir. Eğer Ar-Ge, bilimsel, araştırma-geliştirme amaçlı bir üniversite ise birincil öncelik bölüm seçimidir.
Çünkü bölüm üzerinden giden üniversitelerde bazen sadece yüksek lisansla dönebilen bölümler vardır. Lisans öğrencileri meslek edinmez ama bir alanda derinleşmek isteyenler yüksek lisans, doktora programları yapar, bilimsel yayın yapar ve projeler alır, bu projeler ile kendini dönderir.
Ancak üniversitelerin en büyük kaynağı öğrencidir. Bu nedenle devletin bilimsel çalışma ile meslek seçimi arasında bir denge kurması gereklidir.
Çok talep olan mesleklerde meslek seçiminin ön planda olması öğrenci ve anne-baba açısından geleceğini güven altına almak demektir. Bu nedenle meslek seçimi ile bölüm seçimi arasındaki denge üniversitenin konseptine göre değişir.
İyi bir meslek seçimi için doğru tercih nasıl yapılmalıdır?
Gençler önce kendinizi tanıyın sonra mesleki tercihinizi yapın!
Öncelikle kişi ne istediğini bilmelidir. Bunu bir meslek olarak mı seçiyorum, ilgi duyduğum için mi tercihte bulunuyorum, yoksa çevrenin etkisiyle mi tercih ediyorum?
Bazen tercihlerde korkuların da etkisi görülebiliyor. Yakınını kanserden kaybeden kişi kansere yakalanmamak için korkuyla ben de doktor olup kendime sağlık konusunda daha çok dikkat edeceğim diye düşünebilir.
Ya da ruh sağlığı bozuk kişilerle fazla temastaysa bu konuda kendimi ilerleteceğim diye düşünerek psikoloji alanlarını tercih edebilir.
Aşırı özgüven de meslek seçiminde rol oynuyor. Meslek seçiminde psikolojik etkenler çok önemli. Özgüveni yüksek biri öyle bir alan seçer ki en yüksek puanla girilebilecek bir alanı tercih eder; fakat kendi yetkinliği, gücü, başarı kapasitesi o sınırda değildir ve tercihler boşa gider.
Kişi tercihte bulunurken mutlaka tercih danışmanının olması gerekir. İnsanın hayatında her zaman tercihler vardır/Hayat tercihtir' diye bir söz önemlidir. İnsan trafikte giderken bile verdiği karar ve tercihlerle yolda ilerliyor. Hayat yolunda da aynı şekilde verdiği kararlar onun tercihlerini oluşturuyor. Bu tercihlerle hayat yolunda ilerliyor.
Meslek seçimi bu nedenle insan hayatındaki en önemli iki tasarruftan biridir:
Birincisi meslek seçimi ikincisi de evliliktir, iki ana konuda kişi şu ilkeyi uygulamalı: Dur, düşün, danış, yap.
Üniversite öğrencilerinin tercihte bulunurken bunu kendilerine uygulamaları gerekiyor.
Kendisinden daha önce o alanı kazanmış, başarı sağlamış kişilere, rehber öğretmenlere, anne-babaya danışmalı.
Bu kişilerden bütün görüşleri aldıktan sonra son kararı kendisinin vermesi gerekir.
Kişinin sevdiği işi yapması önemli... Sevdiği işi yaparsa o iş onu yormaz. Heyecan duyduğu alanda çalışırsa hem başarılı hem mutlu olur.
Sevmediği işi yaparsa sevgi değişken bir şeydir. Sönmekte olan bir ateş gibidir, ilgi gösterilirse artar. Bu durum meslekte de aynıdır.
Mesleğin olumlu yönlerini, geleceğini düşünerek kişi o mesleği ilk başta nefret olmadıkça az bir sevgi bile olsa sevgi ile geliştirilebilir.
Yani meslek seçerken nefret ettiği alanları seçmesin. Çok sevdiği alan ile az sevdiği alan arasında bir derecelendirme yapsın. Ama nefret ettiği alanı kesinlikle seçmesin.
İnsan hayatında ,en zor kararlardan biri olan meslek seçimi ,yapmasında kişinin vizyonu tercihine ne şekilde etki eder ?
Kişinin geleceği planlaması açısından stratejik düşünce dediğimiz bir düşünce biçimi var.
Stratejik düşüncede kişinin yüksek bir ideali vardır. O ideal onun vizyonunu oluşturur.
Yani hayatın sonuna geldiği zaman nasıl anılmak istiyorsun, nasıl bir insan olmak istiyorsun?
Mesleğinle ilgili neyi hedefliyorsun?
Güçlü olmak mı, zengin olmak mı, meşhur olmak mı, başarılı olmak mı, güzel olmak mı, iyi bir insan olmak mı?
Kişi ego idealinde hiyerarşik olarak neyi seçtiyse o vizyonun içerisinde tercihlerini yapmasında fayda vardır.
Kariyer danışmanlık testleri vardır. Kişi bu testleri kendine uygulatarak hangi meslek bana uygun diye yönlendirme danışmanlık hizmeti alarak güçlü-zayıf yönlerine göre alan seçebilir.
Ailelerin öğrencinin meslek seçimine müdahale etmeler doğru bir davranışmıdır?
17-18-19 yaşlarındaki bir genç meslek konusunda tek başına sağlıklı karar verme konusunda yetkin olmayabilir.
Bu durumlarda Ailenin rehberliğine ihtiyaç vardır. Aile burada yol gösterici olarak öğrenciye köprüyü nasıl geçeceği konusunda yardımcı olmalı.
Köprüyü genç geçecek. Burada gencin hangi yoldan geçeceğini ailenin bir dış gözlemci olarak gence söylemesi lazım.
Aile burada buyurgan- zorlayıcı olmamalı; ama rehber, kılavuz ve uyarıcı olmalı. Uyarıcılığın ötesinde zorlayıcı davrandığı zaman kişi o meslekte mutlu veya başarılı olmazsa anne-baba ömür boyu onunla ilgili bir sorumluluk, suçluluk, vicdan azabı hissedebilir.
Bunun için anne-babanın rolü rehber ve uyarıcı olmaktır.
Onun için öğrenci böyle durumlarda anne babaya karşı sorumluluk hissediyorsa aile son karar senin ama; ben öyle değil böyle düşünüyorum, bu tercihlerin artı-eksileri bu demeli.
Ailenin buna göre karar ver tarzında sağlıklı bir tartışma ortamı içerisinde konuşabilmesi gerekir.
Bazen öğrenciden habersiz anne-babanın tercih formunu doldurduğunu görüyoruz.
Aile böyle bir durumda çok büyük bir sorumluluk ve risk almış oluyor.
Anne-babanın çocuk bizim çocuğumuz ama bize ait değil, bizim uzantımız değil, o ayrı bir birey; ama ona karşı rehberlik, uyarı vazifemiz var düşüncesiyle hareket etmesi gerekir.
Kişide sınav kaygısı varsa uzman yardımı gerekir.
İnsan bütün tercihlerinde olduğu gibi mesleğini de duygularıyla tercih eder.
Meslek seçiminde ne şekilde duygulara yön verilmelidir ?
Özellikle sınav kaygısı varsa uzman yardımı gerekir. Tercihte de sınav kaygısına benzer bir kaygı ortaya çıkıyor.
Tercih yapılırken hata yapma korkuları oluşuyor, o kaygıyla hatalı tercihlerde bulunabiliyor kişi.
Tercihte tabii geniş bir zaman var. Tartışıp olgunlaştırılabiliyor.
Burada önemli olan kişinin kendi duygularını bilmesi... Seçtiği alanın kendi duygularına hitap edip etmediğini bilmesi...
Örneğin; dinlemeyi sevmeyen, konuşmayı seven bir insan psikolojiyi seçerse başarılı olamaz.
Ya da kıpır kıpır, hiperktif bir insan masa başı işleri, hekimliği, idari işleri yapamaz, ama pazarlamayı yapabilir.
O yaştaki bir insan bunu bilemeyebilir. O yaştaki bir insan ile 40 yaşındaki bir insan aynı olgunlukta olmuyor.
Kişi kendisine karşı kör olabiliyor bazen. Kişi kendisinin güçlü ve zayıf yönlerini yok sayabiliyor.
Özellikle fazla övgüyle büyüyen, fazla şımartılan çocuklar kendilerini en iyiye layık görüyor ve hayal kırıklığı yaşayabiliyor.
Burada duyguları analiz etmek gerekir. Kişi kendi duygularının farkına varmadan kesin başaramayacağı riskli bir alan seçiyorsa ve anne-baba ikna edemiyorsa mutlaka uzman yardımı alması gerekir.
Öğrencinin bölüm tercihinde başkalarının isteklerini dikkate alması doğru bir davranış mıdır
Herkesin fikrini dikkate almalı ama son kararı kendisinin vermesi gerekir. Özellikle birinci derecede yakınlarını mutlaka dinlemeli.,
Hayatta sizi mutlu edecek tercihler yapmanız dileğiyle..
